نگاهی کوتاه به خطبه غدیر-۴

پیامبر (ص) در بخش پایانی خطبه مسئله بیعت با حضرت علی (ع) را بیان کردند و از مسلمانان خواستند که با ایشان بیعت کنند و با لقب امیر المونین سلام کنند. و سپس در مراسم ویژه ای با علی (ع) بیعت کردند، به طوری که سه روز این بیعت برای تمام مسلمانان به طول انجامید. با هم شرح ماجرا را میخوانیم..

 بیعت :
ـ من بعد از خطبه ام شما را دعوت می کنم که با من به عنوان بیعت با علی و اقرار به مقام او دست دهید ، و بعذ از من با خود او دست دهید . بدانید که من با خدا بیعت کرده ام و علی هم با من بیعت کرده است ، و من برای او به نیابت از خداوند بیعت می گیرم . پس هر کس بیعت خود را بشکند بر ضرر خود کار کرده است . (9)
ـ من مأمورم از شما بیعت بگیرم و با شما بر قبول آنچه از جانب خداوند عزّ و جل در باره امیر المومنین علی و ائمه بعد از او آورده ام ـ که آنان از من و از علی هستند ـ و مهدی قائم از آنها است . (10)
ـ (ای مردم) عده شما بیش از آن است که با یک کف دست و در یک وقت معین همگی با من بیعت کنید . خداوند عزوجل به من امر کرده که از شما اقرار بگیرم بر آنچه از مقام و ریاست برای علی و امامان بعد از او منغقد نمودم.(11)
ـ با امیرالمومنین علی و حسن و حسین و امامان بیعت کنید.(11)
ـ آنچه من گفتم شما بگویید ... و بگویید : «شنیدیم و اطاعت می کنیم ». (11)
ـ کسانی که در یبعت با علی ... سبقت بگیرند رستگارانند.(11)
مراسم بعد از خطبه
تبریک و تهنیت
پس از پایان خطبه ، مردم از هر سو به سمت منبر می آمدند و خود را به پیامبر و امیرالمومنین صلوات الله علیهما و آلهما می رساندند ، و با ایشان به عنوان بیعت دست می دادند و هم به پیامبر صلی الله علیه و آله و هم به امیر المومنین علیه السلام تبریک وتهنیت می گفتند ، و پیامبر صلی الله علیه و آله هم می فرمود : « الحمدلله الذی فضلنا علی جمیع العالمین ».
عبارت تاریخ چنین است : پس از اتمام خطبه ، صدای مردم بلند شد که : « آری ، شنیدیم و طبق فرمان خدا و رسول با قلب و جان و زبان و دستانمان اطاعت می کنیم ». بعد به سوی پیامبر و امیرالمومنین صلوات الله علیهما و آلهما اردحام کردند و برای بیعت سبقت می گرفتند و با ایشان دست می دادند .
این ابراز احساسات و فریادهای شعفی که از جمعیت بر می خاست ، شکوه و ابهت یب مانندی به آن جمعیت بزرگ می بخشید .
نکته قابل توجهی که در هیچ یک از پیروزی های پیامبر صلی الله علیه و آله ـ چه در جنگ ها و چه در سایر مناسبت ها و حتی فتح مکه ـ سراغ نداریم ، این است که حضرت در روز غدیر فرمودند :
«به من تبریک بگوئید ، به من تهنیت بگوئید ، زیرا خداوند مرا به نبوت و اهل بیتم را به امامت اختصاص داده است ».
و این نشانه فتح بزرگ و در هم شکستن کامل سنگرهای کفر و نفاق بود.
از سوی دیگر پیامبر صلی الله علیه و آله به منادی خود دستور داد تا بین مردم گوش کند و این خلاصه غدیر را تکرار کند : « من کنت مولا فهذا علی مولاه ، اللهم و ال من والاه  عاد من عاداه و انصر و اخذل من خذله »، تا به عنوان تابلویی از غدیر در ذهنها نقش ببندد.
بیعت مردان
برای آنکه رسمیت مسئله محکم تر شود ، و آن جمعیت انبوه بتوانند مراسم بیعت را بطور منظم و برنامه ریزی شده ای انجام دهند ، پیامبر صلی الله علیه و آله پس از فرود از منبر دستور دادند تا دو خیمه بر پا شود . یکی را مخصوص خود قرار دادند و در آن جلوس فرمودند ، و به امیر علیه السلام دستور دادند تا در خمیه دیگر جلوس نماید ، و امر کردند تا مردم جمع شوند.
پس از آن مردم دسته دسته در خیمه پیامبر صلی الله علیه و آله حضور می یافتند و با آن حضرت بیعت نموده و تبریک و تهنیت می گفتند . سپس در خیمه امیرالمومنین علیه السلام حاضر می شدند و به عنوان امام و خلیفه بعد از پیامبرشان با آن حضرت بیعت می کردند و به عنوان « امیر المومنین » بر او سلام می کردند ، و این مقام والا را تبریک می گفتند .
برنامه بیعت تا سه روز ادامه داشت ، و این مدت را حضرت در غدیر اقامت داشتند . این برنامه چنان حساب شده بود که همه مردم در آن شرکت کردند.
بسیار بجاست به قطعه جلبی از تاریخ این بیعت اشاره کنیم :
اولین کسانی که در غدیر با امیرالمومنین علیه السلام بیعت نمودند و خود را از دیگران جلو انداختند همانهایی بودند که زودتر از همه آن بیعت را شکستند و پیش از پیمان خود را زیر پا گذاشتند . آنان عبارت بودند از: ابوبکر ، عمر ، عثمان ، طلحه و زبیر که بعد از پیامبر صلی الله علیه و آله یکی پس از دیگری رو در روی امیرالمومنین علیه السلام ایستادند .
جالبتر اینکه عمر بعد از یبعت این کلمات را به زبان می راند :
« افتخار برایت باد ، گوارایت باد ای پسر ابی طالب ، خوشا به حالت ای ابالحسن ، اکنون مولای من و مولای هر مرد و زن مومنی شده ای » !
نکته دیگری که بار دیگر چهره دو رویان را روشن ساخت این بود که پس از پیامبر صلی الله علیه و آله همه مردم بدون چون و چرا با امیرالمومنین علیه السلام بیعت کردند ، ولی ابوبکر و عمر ـ با آنکه پیش از همه خود را برای بیعت به میان انداخته بودند ـ قبل از بیعت به صورت اعتراض پرسیدند : آیا این امر از طرف خداوند است یا از طرف رسولش ( یعنی از جانب خود می گویی ) ؟ حضرت فرمود : « از طرف خدا ورسولش است . آیا چنین مسئله بزرگی بدون امر خدا میشود »؟ و نیز فرمود : « آری حق است از طرف خدا و رسولش که علی امیرالمومنین است ».
بیعت زنان
پیامبر صلی الله علیه و آله دستور دادند تا زنان هم با آن حضرت بیعت کنند و به عنوان امیرالمومنین سلام کنند و به حضرتش تبریک و تهنیت بگویند ، و این دستور را درباره همسران خویش موکد داشتند .
برای این منظور دستور دادند تا ظرف آبی آوردند ، و پرده ای بر روی آن زدند بطوری که زنان در آن سوی پرده با قرا دادن دست خود در آب و قرار دادن امیرالمومنین علیه السلام دست خود را در سوی دیگر با آن حضرت بیعت کنند ؛ و بدین صورت بیعت رنان هم انجام گرفت .
یادآور می شود که بانوی بزرگ اسلام حضرت فاطمه زهرا علیها السلام از حاضرین در غدیر بودند . همچنین کلیه همسران پیامبر صلی الله علیه و آله و ام هانی خواهر امیرالمومنین علیه السلام و فاطمه دختر حضرت حمزه و اسماء بنت عمیس در آن مراسم حضور داشتند.